YAVAŞ ŞEHİRLER

Hızla değişen kentler, ama birbirine benzeyerek değişen kentler…Hızla değişen ve gelişen teknoloji, hızlı yaşam…Her şey öyle hızlı ki zaman avuçlarımızdan akıp gidiyor…Kentler, mekanlar, yapılar değişiyor, yediklerimiz içtiklerimiz değişiyor, çevremiz, doğamız değişiyor, hem de büyük bir hızla!!!

Bu hızlı tempoya biz ayak uydurabiliyor muyuz? Belki de hızın bile farkında değiliz… Yarış atları gibi koşturup, çalışıp didinirken ve bunca çalışma karşısında hala geçim derdindeyken, geçip giden zamana dokunamadan unuturken...

“Bu hıza bir son vermek ve yaşadığımızı fark etmek” kim istemez… Zamanı yavaşlatamayız, ama yaşamın hızını yavaşlatabilir, zamanı, yaşamı ve yaşadığımız mekanı, çevreyi daha iyi kullanabilir,hayatın daha keyifli olmasını sağlayabiliriz.

Nasıl mı? Yavaş Şehirler ile…

Yavaş Kentler kavramını ben gerçekten çok sevdim ve benimsedim. Sizlerle de bildiklerimi araştırdıklarımı paylaşmak istiyorum. İşte “Yavaş Şehir” kavramının hikayesi;

İtalya’da 1986 Amerikan tarzı “Hızlı Yiyecek” (”Fast Food”) zincirlerinin istilasına karşı çıkılarak Barolo kentinde bir “Yavaş Yiyecek” birliği oluşturuldu. İnsanlar arasındaki iletişimi, duygu paylaşımını, huzuru ve haz almayı gitgide azaltan hızlı bir yaşam ve bunun bir öğesi olan “Hızlı Yiyecek” akımına karşı oluşturulan bu birlik, 1989 yılında Paris’te uluslararası bir hareket haline dönüştü. Yirmi ülke temsilcisinin katılımı ile başlayan bu hareket bugün 80 000 üyeli 100 den fazla ülke temsilcisinin oluşturduğu bir birlik haline dönüştü. Yöresel yiyeceklerin ve damak tatlarının ön plana çıkarılmasını amaçlayan bu hareketin merkezi bugün İtalya’nın Cunoe bölgesinde küçük bir kasaba olan Bra’dır.

Yavaş Yiyecek kavramından esinlenen Yavaş Şehir hareketinin temeli ise 1999 yılında İtalya’nın Chianti bölgesinde Greve kentinde 30 kadar Yavaş Yiyecek kentinin katılımı ile atıldı. Yavaş Kentlerin oluştuğu bu ilk buluşmanın bildirgesinde; “küreselleşmenin insanlar arasındaki iletişimi, kaynaşmayı ve değişimi kolaylaştırmasına karşılık, farklılıkların törpülenerek tek bir model insan oluşturmaya doğru gittiğini ve sonunda sıradanlığın hâkim olacağı bir düzenin oluşabileceği konusunda endişeler olduğunu” belirtildi.

Bu olası sonuçları engellemek amacıyla yerel değerlere sahip çıkmak, bu değerleri korumak ve onları geliştirmek için “Yavaş Şehirler” kavramı çerçevesinde bir ağ oluşturuldu.  Bu ağın içinde yerel tatlardan başlayarak konukseverlik ve hoşgörüye kadar uzanan, bu kentlerin dokusunun korunması ve yerel kültürlerinin geliştirilmesini de içeren ve karşılıklı bilgi ve meta paylaşımın öngören bir hareket başlatıldı.

Bu hareket gelişerek; küreselleşmenin standartlaştırdığı, insana ve çevreye duyarsızlaştırdığı kentlere karşı bir duruşa dönüşmüş ve hızlı kentlere alternatif olarak “slow cities”-“yavaş kentler” şekillenmeye başlamıştır.

‘Yavaş Kent’;

• İnsan odaklı olarak kenti önemsemektedir.
• Teknoloji karşıtı değildir. Amaca hizmet ettiği sürece teknolojinin nimetlerinden yararlanmayı öngörür.
• Doğal ve kültürel değerleri koruyarak gelişmeyi, çevreyi kirletmeden kendi kendine yetebilmeyi, doğanın ve kentin tadını çıkararak telaşsız, huzurlu yaşamı öngörmektedir.
• Modern dünyanın birçok ‘aynılaşmış’ kentlerinden farklı kalmaya çalışmaktır.
• Tüm kent yaşamımızdaki faaliyetlerimizin insan ve çevre açısından sonuçlarının farkında olunmasını hedeflemektedir.
• Sürdürülebilir bir gelişme ve kalkınma anlayışını benimser.
• Kentlerin dokusunun, renginin, müziğinin, doğasının, tarihi, kültürel zenginliklerinin ve hikayesinin korunması hedefli stratejilerle kentsel yaşamın sürdürülmesini öngörüyor.

Uluslararası Yavaş Kentler Birliği, nüfusu 50 binden az olan küçük kentlerin, kasabaların üyeliğe kabul edildiği bir organizasyondur.

Yavaş Şehir Chiavenna

Şehirlerin veya kasabaların “Yavaş Şehir” olabilmesi için sağlaması gereken şartlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

• Şehrin ve çevresinin ayrıcalıklı özelliklerini ortaya çıkartacak, geri dönüşümü ve yeniden kullanımı teşvik edecek çevresel politikalar uygulamak.
• Toprağın çevre dostu kullanımını destekleyecek alt yapı oluşturmak.
• Kent içinde ve dışında şehir yaşamının ve havanın kalitesini yükseltmek için çevre dostu teknolojileri desteklemek.
• Çevrenin tarihini, önemli yapılarını ve ören yerlerini korumak, yeni yerleri bulmak, tarihini ortaya çıkartmak ve koruma altına almak.
• Organik gıdaların üretimini ve tüketilmesini desteklemek.
• Yerel üretimi desteklemek ve bunların kullanımını teşvik etmek.
• Yerel üreticiler ile tüketiciler arasında ilişkiler kurmak ve bunun için ortamlar ve mekanlar yaratmak.
• Kökleri eskilere dayanan yöresel ürünleri korumak ve desteklemek.
• Yöresel gıdaların tanınmasını sağlamak ve bunların tarihini araştırmak.
• Ziyaretçilere gerçek konukseverliğin gösterilmesini sağlamak ve konukseverliğin kalitesini arttırmak.
• Yavaş Şehir yaşayanlarında Yavaş Şehir bilincini arttırmak ve yerel yönetime katılmalarını sağlamak.
• Gürültü kirliliğini ve hızlı trafiği kesmek.
• Yeşil alanları ve yaya bölgelerini artırmak.
• Yerel estetik öğeleri korumak… gibi 50'den fazla kriter bulunmaktadır.

Bu üyeliği almaya hak kazandıktan sonra da gizlice denetleniyorsunuz.

Bugün dünyada çoğu Avrupa, Avusturalya ve Asya ülkelerinde bulunan 129 tane 'Yavaş Şehir' bulunmaktadır. Türkiye’den şu ana kadar birliğe üyeliği kabul edilen ilk ve tek 'Yavaş Şehir' Seferihisar’dır.

Seferihisar

Zamanın durduğu ya da geri sarılmaya çalışıldığı gelmesin akla. Öyle değil... Sadece herkesin birbirini tanıdığı, birbiriyle selamlaştığı, bir yerden bir yere yayan ve belki bisikletle gidildiği yerler bunlar. Korna sesleri ve kalabalık gürültüsü yerini; çocuk sesleri, çatal bıçak tıkırtısı ve kedi köpek dalaşına bırakmış.

İzmir’in Seferihisar ilçesinden sonra, Muğla’nın ünlü turizm merkezi Akyaka da ‘Cittaslow’ (yavaş, sakin kent) olmak için sıraya girdi.

Yavaş Şehirde yaşamak çok güzel olmalı…

Yavaş şehirler manifestosu aynen şöyle diyor: "Bunlar; eski zamanlara meraklı insanları, zengin tiyatroları, meydanları, kafeleri, atölyeleri, restoranları ve ruhani yerleri, bozulmamış manzaraları, sevimli zanaatkarları olan şehirler…

Yavaş Şehirler hareketine göre;

“iyi yaşamakla yavaş yaşamak arasında bir fark var:

İyi yaşamak vatandaşların kasabalarında kolay ve rahat bir biçimde hizmet ve sorun çözümlerinden faydalanarak yaşaması demek.

Ama yavaş yaşamak başka bir şey: "Yavaşça acele etmek" yani Latincesiyle "festina lente"... Bundan kastedilen, bugünün ve geleceğin sağladığı imkanlar sayesinde geçmişin mirasını ve bilgi birikiminden faydalanmak…